YÖK Başkanı Özvar: '2022 yılı itibarıyla 20'si devlet ve 3'ü vakıf olmak üzere toplamda 23 araştırma üniversitesi sayısına ulaştık'

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, Fırat Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programına katıldı.

Fırat Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı başladı. Bir otelde düzenlenen programa 23 üniversitenin rektör ve öğretim üyeleri katıldı. 2021 yılının Araştırma Üniversiteleri Performans sıralamasının da açıklandığı programda Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, önemli açıklamalarda bulundu.

Araştırma üniversitelerinin, ulusal gelişime katkılarının yanı sıra uluslararası arenada da önemli roller üstlendiğini ifade eden YÖK Başkanı Özvar, "Özellikle, inovasyonda ve bilgi üretimindeki rolleriyle uluslararası görünürlüğünü arttıran araştırma üniversiteleri, ülkelerin bilgi üretimindeki küresel rekabetine de büyük oranda destek olmaktadırlar. Ülkelerin, üniversiteleri aracılığıyla sahip oldukları güçlü araştırma kapasiteleri ve böylece küresel bilgi üretimine yaptıkları katkı, ekonomik ve siyasal alanlarda söz sahibi ve lider konumda olmalarına doğrudan kaynaklık eden unsurların başında gelmektedir. Yükseköğretim Kurulu olarak bizler de Türkiye’de yükseköğretim alanında son yirmi yılda yaşadığımız genişlemeyi üniversitelerimizin misyon odaklı farklılaşmaları ile sürdürmelerini arzu ediyoruz. Ülkemizin öncelikli hedefleri ve alanları çerçevesinde nitelikli bilgi üretmek, disiplinler arası çalışmaları ve işbirliklerini teşvik etmek, doktoralı araştırmacı sayısını artırmak ve üniversitelerimizi uluslararası alanda daha görünür kılmak gibi amaçlarla başlayan ’Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı’nda, 2021 yılı Aralık ayında önemli değişiklikler yaptık. Böylece, programın hedeflerini netleştirdik ve içeriğini güçlendirmiş olduk. Programa dahil edilen 3 vakıf üniversitesi ile 2022 yılı itibarıyla 20’si devlet ve 3’ü vakıf olmak üzere toplamda 23 araştırma üniversitesi sayısına ulaştık. Araştırma üniversiteleri performanslarına göre A1, A2 ve A3 olmak üzere 3 performans grubuna ayrılmıştır. Araştırma üniversitelerine sağlanması planlanan tüm destekler, yer aldıkları performans grubuna göre farklılaşmaktadır” dedi.

“2023 yılına ilişkin bütçe aktarımı da 2022 performans sıralaması çerçevesinde yapılacaktır”

2022 Haziran ayında 20 araştırma üniversitesine, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından 100 milyon lira bütçe aktarımı yapıldığını aktaran Özvar, “Yükseköğretim Kurulu olarak bizler, bugüne kadar araştırma odaklı üniversitelere sağlanan en büyük fonu, 2022 yılı Mart ayında Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük desteği ile başlattık. Yükseköğretim Kurulumuz ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı arasında Araştırma Üniversiteleri Destek Programı (ADEP) çerçevesinde desteklenecek projeler için bir protokol yapılmıştır. ADEP sayesinde, araştırma üniversitelerinin sağlık, sosyal bilimler ve fen/mühendislik gibi eşleşme alanlarındaki projeleri desteklemek amacı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından kaynak aktarımı sağlanması mümkün kılınmıştır. Üniversitelerden her yıl talep edilen raporlar ile üniversitelerin performansları ’Araştırma Kapasitesi’, ’Araştırma Kalitesi’ ve ’Etkileşim ve İşbirliği’ başlıkları altında 32 gösterge çerçevesinde değerlendirilmekte ve bunlara göre bir sıralama yapılmaktadır. Araştırma Üniversiteleri Yıllık Performans sıralaması üzerinden bütçe dağılımı yapılmıştır. 2023 yılına ilişkin bütçe aktarımı da 2022 performans sıralaması çerçevesinde yapılacaktır. 2022 yılı performans sıralaması, bugünkü toplantıda üniversiteler ve kamuoyu ile paylaşılacaktır” diye konuştu.

İstatistiksel veriler paylaşan Özvar, "Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programı çerçevesinde belirlenen 23 araştırma üniversitesi, 2017 yılında toplam doktora mezun sayımızın yüzde 62’sini karşılarken bu oran 2021 yılı itibarıyla yüzde 51’e düşmüş görünmektedir. Diğer bir ifadeyle, bu üniversitelerimizin doktora öğrenci ve mezun paylarında bir düşüş söz konusudur. Bu durum, Araştırma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisas Programı çerçevesinde olmayan özellikle 1992 yılında kurulan ikinci dalga üniversitelerin lisansüstü kapasitelerini artırmaya devam etmeleri ile ilişkili görünmektedir. 2021-2022 akademik yılı itibarıyla, doktoralı insan kaynağı yetiştirme yükünün yaklaşık yarısını üstlenmiş durumdasınız. Bu önemli bir orandır ve bundan dolayı sizlere müteşekkiriz. Ancak toplam 185 yükseköğretim kurumu arasındaki bazı rakipleriniz her geçen gün daha da güçlenmekte ve sistem içerisindeki paylarını artırmaktadır. Şunu da eklemek isterim ki, 2006 ve sonrasında kurulan yükseköğretim kurumları arasında da belirli programlarda güçlü bir akademik kadroya sahip ve uluslararası düzeyde iyi bir performans gösteren birimlerin sayısı her geçen gün artmaktadır" şeklinde konuştu.

2023 yılında, yani Cumhuriyetin 100. yılında Türkiye yükseköğretim sistemindeki rekabeti artıracak ve farklı paydaşların taleplerine daha iyi cevaplar üretebilecek olan 100 Mükemmeliyet Projesini hayata geçireceklerini sözlerine ekleyen Özvar, "Bu projelere yükseköğretim kurumları, fakülteler, enstitüler, araştırma merkezleri veya bölümler gibi akademik birimlerin tamamı başvuru yapabilecekler. Bu projelerle hem farklı paydaş beklentilerine hızlı ve etkin cevap vermeyi hem de Türkiye’nin uluslararası arenada rekabet gücünü artıracak çalışmaları yürüten birimleri desteklemeyi hedefliyoruz" dedi.